Chu Thiên (1913-1992) là nhà văn, nhà nghiên cứu lịch sử, nhà phê bình văn học Việt Nam.
Ông tên thật là Hoàng Minh Giám, bút danh khác là Dương Hoàng, sinh ra tại thôn Đô Hoàng, xã Phú Khê, nay là xã Yên Phong, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định. Ông xuất thân trong dòng họ Hoàng có nhiều người yêu nước như cụ Hoàng Văn Tuấn (người lãnh đạo nhân dân đánh Pháp ở vùng sông Đáy) và anh họ là Hoàng Nhượng Tống.
Trước CMT8, ông dạy học tư và viết văn, tiểu thuyết ở Hà Nội. Những tác phẩm của ông thời kỳ đó tập trung về tiểu thuyết lịch sử, dã sử và nghiên cứu lịch sử, đặc biệt là tập Bút nghiên (1942).
Kháng chiến chống Pháp nổ ra, ông cùng gia đình tản cư vào Thanh Hóa, vừa dạy học tại trường cấp III Cù Chính Lan của Liên khu III, vừa viết cho các báo Nam Định, Kháng chiến, báo Cứu quốc Thủ đô, và Cứu quốc.
Khi hoà bình lập lại (1954), ông lần lượt đảm nhận các công việc như Hiệu trưởng trường Trung học thị xã Phủ Lý, Tổ trưởng Tổ phiên dịch trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, giảng viên lịch sử cận hiện đại và cổ trung đại Việt Nam tại trường Đại học Tổng hợp Hà Nội.
Ông còn là Hội viên của Hội Nhà văn Việt Nam (1957). Ông viết bộ sách Bóng nước Hồ Gươm (gồm 2 tập, 1970), phản ánh tinh thần yêu nước của người Hà Nội trong những năm đầu thực dân Pháp chiếm đóng thủ đô. Ngoài ra ông còn viết nhiều giáo trình, bài báo và sách nghiên cứu về lịch sử và văn học.
Ông mất ngày 01/06/1992, hưởng thọ 80 tuổi.
- Các tác phẩm:
- Văn - Tiểu thuyết lịch sử:
- Lê Thái Tổ (1941)
- Bà Quận Mỹ (1942)
- Chày cung Chương võ (1942)
- Thoát cung vua Mạc (1942)
- Trúc Mai sum họp (1942)
- Mợ Tú Tần (1942)
- Bút Nghiên (1942)
- Nhà nho (1943)
- Biến đổi (1944)
- Bóng nước Hồ Gươm (1970)
- Sách nghiên cứu văn học và lịch sử
- Lê Thánh Tông (1943)
- Tuyết Giang phu tử (1943)
- Văn Thiên Tường (1944)
- Hồ Quý Ly (1945)
- Khí tiết (1946)
- Giá trị Cách mạng Phan Bội Châu (1946)
- Chống quân Nguyên (1957)
- Hùng khí Thăng Long (1960)
- Thơ văn yêu nước nửa sau thế kỷ XIX (viết chung)
