Ấn phẩm "Hà Thành thất thủ và Hoàng Diệu" do giáo sư Hoàng Xuân Hãn dẫn và chú thích, sách được nhà xuất bản Sông Nhị ấn hành lần thứ nhất năm 1950. Ấn bản đang lưu giữ tại Quán Sách Mùa Thu có tình trạng tốt, Sách nguyên bìa gáy, ruột còn nguyên vẹn, không mất trang. Chữ rõ không nhòe. Sách dày 70 trang, hình trong nền bìa là bia lăng của Lê Lợi, Nguyễn Trãi soạn năm 1433.
Trước tiên xin giới thiệu đây là loại văn cổ.
Quốc văn của ta ngày xưa có phần thất lạc, có phần còn lưu truyền được đến nay. Phần còn lưu truyền hay bị người sau làm sai suyễn, tác giả và gốc tích có khi không tương. Những chổ khó hay nghi ngờ lại không được giải thích. Chính vì vậy, mục đích của tùng san này là tìm cách bổ cứu những khuyết điểm ấy.
Trong sách này, tác giả góp những bài văn kể chuyệ hoặc vịnh thời cuộc và nhân vật ở Hà Nội trong hai vụ người Pháp đánh Hà Nội vào năm 1873 và 1882.
Bài đầu là Hà Thành thất thủ ca, kể chuyện Hà Nội thất thủ hai lần, và tình cảnh nhân dân ở Bắc sau cuộc thứ hai. Thế văn là song thất lục bát. Bài thứ hai là Hà Thành thất thủ chí công quá ca, kể chuyện thất thủ năm 1882, để ca ngợi tiết tháo của quan tổng đốc Hoàng Diệu và chế diễu các quan khá. Thường gọi bài này là Hà Thành chính khí ca, hay gọi là chính khí ca. Thể văn lục bát. Đoạn thứ ba là Điếu Hoàng Diệu, gồm ba bài tự sự và khen quan tổng đốc, làm bằng lối văn ca khúc, bốn bài thơ chữ Hán và hai đôi đối liễn của quan tuần phủ Hà Nội Hoàng Hữu Xứng và của quan khâm sai tổng đốc Hà Nội Trần Đình Túc. Đoạn thứ tư là Hà Thành thất thủ án gồm chín bài thơ thất ngôn bát cú, luận công tội của các quan tỉnh Hà Nội. Cuối cùng là phục lục những bài dịch Hán văn hay pháp văn có liên can đến việc Hà Nội năm Nhân ngọ. Những bài này đều là nhưunxg chứng trực tiếp cho cuộc xử án các nhân vật đương thời. Giá trị về lịch sử rất hiếm.
Với sứ mạng gìn giữ và phát huy những tác phẩm xưa cũ có nguy cơ bị mai một theo thời gian. Cùng với tâm huyết và sự nổ lực không ngừng nghỉ để mang những tác phẩm thật sự chất lượng về nội dung và lưu truyền những giá trị tốt đẹp của sách xưa đến với bạn đọc. Chúng tôi tin chắc rằng tác phẩm này là một sự trải nghiệm tuyệt vời, và là tác phẩm có giá trị trong tủ sách của bạn.
