Micae Nguyễn Khắc Ngữ (1909–2009) là một Giám mục người Việt của Giáo hội Công giáo Rôma. Ông từng đảm nhiệm vai trò Giám mục chính tòa tiên khởi của giáo phận Long Xuyên từ khi thành lập cho đến khi hồi hưu năm 1997.
Giám mục Micae Nguyễn Khắc Ngữ sinh ngày 02/02/1909 tại Vạn Đồn, huyện Thụy Anh (nay thuộc xã Hồng Dũng, huyện Thái Thụy), tỉnh Thái Bình, thuộc Giáo phận Thái Bình. Vì có chí hướng đi tu, gia đình đưa cậu bé Ngữ nhập học vào Chủng viện Mỹ Sơn – Lạng Sơn năm 1922. Sau khi tốt nghiệp Tiểu chủng viện, năm 1928, ông tiếp tục con đường tu học bằng việc đi du học tại Đại Chủng viện Lucon, Pháp.
Sau khoảng thời gian dài tu học, ngày 29/06/1934, Phó tế Micae Nguyễn Khắc Ngữ tiến đến việc được thụ phong linh mục tại Đại Chủng viện Lucon, Pháp. Sau khi được truyền chức, vị linh mục trẻ trở về Việt Nam, đảm nhiệm vai trò giáo sư Tiểu Chủng viện Mỹ Sơn, Hạt Đại diện Tông Tòa Lạng Sơn và Cao Bằng. Sau đó, trong khoảng thời gian ngắn từ năm 1938 đến năm 1939, ông làm thư ký Tòa Khâm sứ Tòa Thánh tại Huế. Sau đó, linh mục Ngữ trở thành giám đốc tòa báo Sacerdos Indosinenses.
Năm 1943, linh mục Ngữ được thuyên chuyển làm linh mục Chánh xứ giáo xứ Lộc Bình và giáo xứ Mỹ Sơn, Giáo phận Lạng Sơn và Cao Bằng. Năm 1951, ông trở thành Linh mục Tổng Đại diện Hạt Đại diện Tông Tòa Lạng Sơn và Cao Bằng, ông đảm nhiệm vai trò này đến năm 1954.
Năm 1954, linh mục Nguyễn Khắc Ngữ di cư vào Nam, đảm trách vai trò linh mục chính xứ giáo xứ Lạng Sơn, Xóm Mới, Gò Vấp và linh mục Hạt trường hạt Gò Vấp. Ngoài ra, song song với việc quản nhiệm giáo xứ, từ năm 1957, ông còn đảm trách vai trò Phó Đặc ủy Công giáo Tiến hành Việt Nam rồi từ 1958, đảm nhiệm vai trò là Thường vụ Công giáo Tiến hành Việt Nam.
Từ tháng 8 năm 1960, ông là Phó Giám đốc kiêm Giáo sư môn Giáo phụ và Công giáo Tiến hành tại Đại Chủng viện Lê Bảo Tịnh, Sài Gòn.
Ngày 24/11/1960, linh mục Micae Nguyễn Khắc Ngữ được Toà Thánh bổ nhiệm làm Giám mục tiên khởi Giáo phận Long Xuyên mới được thành lập.
Ngày 04/04/1961, Giám mục Micae Nguyễn Khắc Ngữ chính thức nhận giáo phận mới và cai quản đến ngày 30/12/1997 thì được Toà Thánh chấp nhận cho nghỉ hưu tại Tòa Giám mục Long Xuyên và trao quyền kế vị cho Giám mục Gioan Baotixita Bùi Tuần. Khi đó Giám mục Micae Nguyễn Khắc Ngữ đã 89 tuổi.
Giám mục Nguyễn Khắc Ngữ là một trong các nghị phụ Việt Nam tham dự đầy đủ bốn giai đoạn của Công đồng Vatican II diễn ra từ năm 1962 đến năm 1965.
Ông qua đời ngày 10/06/2009, tại Long Xuyên, An Giang, thọ 100 tuổi.
- Các tác phẩm:
- Các Đảng Phái Quốc Gia Lưu Vong 1946-1950
- Kỳ Đồng, Nhà Cách Mạng và Nhà Thơ
- Việt Nam Ngày Xưa Qua Các Họa Ký Tây Phương
- Liên Lạc Việt Pháp 1772-1820
- Bảo Đại, Các Đảng Phái Quốc Gia và Sự Thành Lập Chính Quyền Quốc Gia
- Kỷ Niệm 100 Năm Ngày Pháp Chiếm Nam Kỳ
- Địa Lý Việt Na
